Prawo administracyjne. Zagadnienia podstawowe

Wykaz skrótów | str. 15

Wprowadzenie | str. 17


Rozdział I
Pojęcie administracji | str. 21

1. Co to jest administracja? | str. 21
2. Czym różni się administracja publiczna od państwowej? | str. 22
3. Czy administracja publiczna jest częścią władzy wykonawczej? | str. 23
4. Jak można określić administrację publiczną? | str. 24
5. Na czym polega definiowanie negatywne administracji publicznej? | str. 24
6. Jak można podzielić funkcje administracji publicznej? | str. 25
7. Co to jest administracja ingerująca? | str. 26
8. Co to jest administracja świadcząca? | str. 26
9. Co to jest administracja infrastruktury? | str. 28
10. Co rozumiesz przez pojęcie "zlecanie funkcji administracji publicznej"? | str. 28
11. Co to jest prywatyzacja zadań administracji publicznej? | str. 29
12. Jakie cechy charakteryzują administrację publiczną? | str. 30
13. Co to jest dobro wspólne? | str. 31
14. Co to znaczy, że administracja publiczna działa na podstawie prawa i w jego granicach? | str. 31
15. Co to jest aparat administracyjny? Czy pojęcie to straciło swoją aktualność? | str. 32
16. Co rozumiesz przez pojęcie podmiotów administrujących? | str. 34
17. Co to jest organ administracji publicznej? | str. 34
18. Jakie są rodzaje organów administracji publicznej?| str. 35
19. Co to jest urząd i w jakim znaczeniu występuje w aktach normatywnych? | str. 37
20. Czy Sejm ma swoją administrację? | str. 38
21. Czym różni się działanie "w zastępstwie" organu od działania "w imieniu" organu? | str. 38
22. Co to znaczy, że administracja jest wszechobecna? | str. 39
23. Co to znaczy, że administracja publiczna jest bezosobowa? | str. 40
24. Co oznaczają pojęcia: dobrej administracji i prawa do dobrej administracji? | str. 41
25. Na czym polega europeizacja administracji publicznej? | str. 42
26. Jak zmienia się administracja pod wpływem globalizacji? | str. 42

Rozdział II
Prawo administracyjne | str. 44

1. Co to jest prawo administracyjne? | str. 44
2. Kiedy powstało prawo administracyjne? | str. 44
3. Jak można podzielić prawo administracyjne? | str. 45
4. Co to jest część ogólna prawa administracyjnego i czy podejmowano próby jej kodyfikacji? | str. 46
5. Jakie znasz konstrukcje przepisów prawa administracyjnego? | str. 46
6. Co to są definicje legalne? | str. 47
7. Co to jest pojęcie niedookreślone i jaką funkcję pełni w działaniach administracji publicznej? | str. 48
8. Na czym polega sądowa kontrola aktów administracyjnych opartych na konstrukcji przepisów zawierających pojęcia niedookreślone? | str. 48
9. Co to jest uznanie administracyjne? | str. 49
10. Na czym polega sądowa kontrola uznania administracyjnego? | str. 49
11. Co to jest i czy istnieje obecnie swobodne uznanie? | str. 50
12. Jakie jest uzasadnienie uznania administracyjnego? | str. 51
13. Jakie normy możemy wyróżnić w prawie administracyjnym? | str. 52
14. Jakie są cechy języka prawa administracyjnego?| str. 52
15. Jaki jest związek prawa konstytucyjnego z prawem administracyjnym? | str. 53
16. Czym różni się prawo administracyjne od prawa cywilnego? | str. 54
17. Co to jest nauka prawa administracyjnego i czym różni się ona od nauki administracji? | str. 54
18. Jakie znaczenie miała transformacja ustrojowa dla prawa administracyjnego? | str. 55
19. Jak wpłynęła transformacja ustrojowa na naukę prawa administracyjnego? | str. 56
20. Na jakich zasadach opiera się wykładnia prawa administracyjnego? | str. 56
21. Na czym mogą polegać luki w prawie administracyjnym? | str. 57

Rozdział III
Podstawowe pojęcia nauki prawa administracyjnego | str. 59

1. Co to jest stosunek administracyjnoprawny i jakie są jego elementy? | str. 59
2. Co to jest kompetencja? | str. 60
3. Co to jest właściwość? | str. 61
4. Czy rozkład właściwości jest sztywny i czy istnieje możliwość jej uelastycznienia? | str. 62
5. Co to jest domniemanie właściwości? | str. 62
6. Na czym polega ustawowe zlecanie spraw z zakresu administracji publicznej? | str. 63
7. Co oznaczają pojęcia "cel" i "zadanie" w prawie administracyjnym? | str. 63
8. Jakie powiązania występują między podmiotami administrującymi? | str. 64
9. Co to jest kierownictwo? | str. 64
10. Co to jest nadzór weryfikacyjny? | str. 65
11. Co to jest kontrola? | str. 66
12. Co to jest koordynacja? | str. 66
13. Na czym polega współdziałanie w administracji publicznej? | str. 67
14. Na czym polega zarządzanie wielopoziomowe? | str. 67
15. Jakie konkretne elementy zarządzania wielopoziomowego w administracji możemy obecnie zdefiniować i jak następuje przejście do wspólnej przestrzeni administracyjnej? | str. 68
16. Na czym polega zarządzanie rozproszone? | str. 68
17. Jakie są podstawowe cechy decentralizacji? | str. 68
18. Co to jest koncentracja i dekoncentracja? | str. 69
19. W jakich strukturach najwłaściwsza jest dekoncentracja? | str. 70
20. Na czym polega różnica między decentralizacją a dekoncentracją? | str. 70
21. Co to jest hierarchiczne podporządkowanie? | str. 71
22. Co to jest władztwo administracyjne? | str. 71
23. Co to znaczy, że władztwo administracyjne jest stopniowalne? | str. 72

Rozdział IV
Źródła prawa | str. 73

1. Jakie są źródła prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej? | str. 73
2. Czy konstytucyjny system źródeł prawa jest naprawdę zamknięty? | str. 74
3. Jakie są źródła prawa administracyjnego? | str. 74
4. Czy prawo europejskie wpływa na polskie prawo administracyjne? | str. 75
5. Jaki wpływ na prawo administracyjne ma Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej? | str. 76
6. Czy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej można zawsze stosować bezpośrednio? | str. 77
7. Jaki wpływ na prawo administracyjne mają umowy międzynarodowe? | str. 77
8. Jaki jest wpływ ustawy na prawo administracyjne? | str. 78
9. Co to jest rozporządzenie wykonawcze? | str. 79
10. Kto stanowi rozporządzenia wykonawcze? | str. 80
11. Co to jest akt prawa miejscowego? | str. 81
12. Jakie jest uzasadnienie stanowienia aktów prawa miejscowego? | str. 82
13. Kto może stanowić akty prawa miejscowego? | str. 83
14. Jakie akty prawa miejscowego mogą być stanowione przez organy samorządu terytorialnego? | str. 83
15. Na czym polega nadzór nad wydawaniem aktów prawa miejscowego? | str. 84
16. Gdzie ogłasza się przepisy prawa administracyjnego i kto je "wydaje"? | str. 84
17. Jakie są wewnętrzne źródła prawa administracyjnego? | str. 86

Rozdział V
Prawne formy działania administracji | str. 88

1. Co to jest "prawna forma działania administracji? | str. 88
2. Czym różni się prawna forma działania administracji od metody działania administracji? | str. 88
3. Czy akt normatywny jest prawną formą działania administracji? | str. 89
4. Co to jest akt administracyjny? | str. 89
5. Jakie akty administracyjne zna obecnie prawo polskie? | str. 90
6. Jak nauka prawa administracyjnego dzieli akty administracyjne? | str. 91
7. Czym różni się akt administracyjny konstytutywny od deklaratoryjnego? | str. 91
8. Co to jest nieakt? | str. 92
9. Czym różni się oświadczenie wiedzy od oświadczenia woli organu administracji publicznej? | str. 92
10. Co to jest przyrzeczenie administracyjne? | str. 92
11. Co to jest ugoda administracyjna? | str. 93
12. Co to jest porozumienie administracyjne? | str. 94
13. Czy umowa jest jedną z prawnych form działania administracji? | str. 94
14. Co to jest działalność społeczno-organizatorska? | str. 95
15. Co to są czynności materialno-techniczne? | str. 95

Rozdział VI
Podział państwa | str. 97

1. Co rozumiemy przez podziały: terytorialny i administracyjny? | str. 97
2. Jaka jest różnica między podziałem zasadniczym a pomocniczym? | str. 98
3. Czym jest podział pomocniczy? | str. 98
4. Czy podział specjalny i obszar specjalny to te same kategorie teoretyczne? | str. 98
5. Czy jednostka zasadniczego podziału terytorialnego jest tym samym co jednostka samorządu terytorialnego? | str. 98
6. Co to jest sołectwo> | str. 99

Rozdział VII
Administracja rządowa i inne podmioty administrujące | str. 100

1. Czy Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest organem administracji publicznej? | str. 100
2. Co to jest administracja rządowa? | str. 100
3. Co to jest Rada Ministrów? | str. 101
4. Jakie zadania i kompetencje ma Rada Ministrów? | str. 102
5. Jak pracuje Rada Ministrów? | str. 102
6. Jaką funkcję w państwie pełni Prezes Rady Ministrów? | str. 103
7. Jak można podzielić kompetencje Prezesa Rady Ministrów? | str. 104
8. Jaka jest procedura powoływania ministra? | str. 104
9. Czym różni się minister resortowy od ministra bez teki? | str. 105
10. Co to jest ministerstwo? | str. 105
11. Kto to jest wojewoda? | str. 106
12. Kto może zostać wojewodą? | str. 106
13. Jakie funkcje pełni wojewoda? | str. 107
14. Co należy do zadań wojewody w zakresie pomocy społecznej? | str. 107
15. Na czym polegało znaczenie ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie? | str. 108
16. Co to jest wojewódzka administracja zespolona? | str. 109
17. Co oznacza podwójne podporządkowanie administracji zespolonej w województwie? | str. 110
18. Czy wojewoda zawsze powołuje i odwołuje kierowników wojewódzkiej administracji zespolonej? | str. 110
19. Co to jest administracja niezespolona? | str. 111
20. Jakie znasz organy administracji niezespolonej? | str. 111
21. Czy organizacje pozarządowe są organami administrującymi? | str. 112
22. Jakie są podstawowe wyzwania strukturalne współczesnej administracji w Polsce? | str. 113
23. Jaka jest różnica między fundacją a zakładem administracyjnym? | str. 113
24. Co to są wewnętrzne akty zakładowe? | str. 113

Rozdział VIII
Administracja samorządowa | str. 115

A. Zagadnienia ogólne | str. 115
1. Na czym polega zasada pomocniczości? | str. 115
2. Czy pomocniczość i subsydiarność to różne pojęcia? | str. 115
3. Jaka jest geneza zasady pomocniczości? | str. 116
4. Czy decentralizacja to zagadnienie politycznego czy technicznego "podziału pracy" w administracji? | str. 116
5. Czy decentralizacja jest zasadą konstytucyjną? | str. 116
6. Czy samorząd zawodowy jest formą decentralizacji? | str. 117
7. Jakie znasz rodzaje samorządu zawodowego? | str. 118
8. Które zawody mają cechę zaufania publicznego? | str. 119
9. Czym jest samodzielność, a czym autonomia organu? | str. 119
10. Czym charakteryzuje się pozycja organu zdecentralizowanego? | str. 120
11. Czy decentralizacja oznacza utratę kontroli nad podmiotem zdecentralizowanym? | str. 120
12. Czym jest samorząd terytorialny? | str. 120
13. Czy samorząd nie jest konstrukcją przestarzałą? | str. 121
14. Czy nie lepiej zastąpić samorząd wynajętymi fachowcami od zarządzania? | str. 122
15. Jaka jest geneza współczesnego samorządu terytorialnego? | str. 122
16. Jakie są podstawowe zadania współczesnego samorządu terytorialnego? | str. 123
17. Co to są zadania własne samorządu terytorialnego? | str. 123
18. Co to są zadania zlecone | str. 124
19. Czy można odróżnić zadania administracji rządowej od zadań administracji samorządowej? | str. 124
20. Komu przysługuje domniemanie kompetencji w systemie samorządu terytorialnego? | str. 125

B. Gmina | str. 125
21. Co to jest gmina? | str. 125
22. Czy z gminy można wystąpić bez zmiany miejsca zamieszkania? | str. 125
23. Jakie są zadania rady gminy? | str. 126
24. Na czym polega planowanie przestrzenne? | str. 126
25. Czy gmina może utworzyć stowarzyszenie na przykład wspierające samorządność? | str. 127
26. Czy burmistrz odpowiada za wypadki podczas zabawy sylwestrowej, na którą zaprosił mieszkańców? Co to za forma prawna? | str. 127
27. Czy należy się odszkodowanie za szkodę poniesioną od dzikiego zwierzęcia (sarny) w lesie podmiejskim (komunalnym)? | str. 128
28. Czy wojewoda może polecić wójtowi określone załatwienie konkretnej sprawy, jeśli podziela argumenty strony składającej u niego skargę w danej sprawie? | str. 128
29. Czy wojewoda może odwołać wójta na przykład z powodu jego ewidentnego alkoholizmu? | str. 128
30. Czy mieszkańcy gminy mogą sami na siebie nałożyć podatki? | str. 128

C. Powiat | str. 129
31. Na czym polega istota powiatu? | str. 129
32. Czy starosta może udzielić wytycznych wójtowi? | str. 129
33. Czy marszałek może wydawać polecenia staroście? | str. 129
34. Co to jest powiatowa administracja zespolona? | str. 129
35. Czy dany rodzaj inspekcji może być równocześnie częścią administracji zespolonej i niezespolonej? | str. 130

D. Województwo samorządowe | str. 130
36. Co jest podstawowym instrumentem polityki administracyjnej województwa? | str. 130
37. Czy samorząd wojewódzki może samodzielnie ustalić swój statut? | str. 131
38. Czy podmiot sprawujący nadzór wstępny byłby odpowiedzialny, gdyby statut województwa był niezgodny z prawem? | str. 131
39. Czy województwo - tak jak gmina - jest wyłącznie jednostką samorządową? | str. 131
40. Kto jest właściwie gospodarzem województwa? | str. 131

Rozdział IX
Kontrola administracji | str. 132

1. Co to jest kontrola? | str. 132
2. Jakie znasz rodzaje kontroli? | str. 132
3. Co to jest kontrola państwowa? | str. 132
4. Co to jest kontrola parlamentarna? | str. 133
5. Na czym polega kontrola zewnętrzna? | str. 133
6. Na czym polega kontrola wewnętrzna? | str. 133
7. Czym różni się kontrola od audytu wewnętrznego? | str. 133
8. Jaka jest obecna pozycja ustrojowa Najwyższej Izby Kontroli? | str. 134
9. Kto powołuje Prezesa i wiceprezesów Najwyższej Izby Kontroli? | str. 134
10. Czy Rzecznik Praw Obywatelskich to organ kontroli? | str. 134
11. Czy sądy są organami kontroli administracji? | str. 135


Rozdział X
Pomoc społeczna | str. 139

1. Jaki jest cel pomocy społecznej? | str. 139
2. Jaka jest relacja pojęć "opieka społeczna" i "pomoc społeczna"? | str. 139
3. Co to jest świadczenie, a co to jest pomoc społeczna? | str. 140
4. Z jakiego powodu udziela się pomocy społecznej? | str. 140
5. Na czym polega pomoc społeczna? | str. 140
6. Jak udziela się pomocy społecznej? Czy możemy wystąpić o pomoc społeczną np. dla sąsiadki? | str. 141
7. W jakiej formie przyznaje się świadczenia z pomocy społecznej? Czy możemy w imieniu sąsiadki odwołać się od decyzji odmawiającej jej pomocy? | str. 141
8. Kogo dotyczy obowiązek współdziałania w zakresie pomocy społecznej? | str. 141
9. Co należy do zadań ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego? | str. 141
10. Komu przysługuje zasiłek okresowy? | str. 142
11. Czy można przyznać zasiłek po tornadzie lub pożarze? | str. 142
12. Co to jest i komu przysługuje mieszkanie chronione? | str. 142
13. Kto ma prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej? | str. 143
14. Czy można przymusowo na wniosek rodziny umieścić kogoś w domu pomocy społecznej? | str. 143
15. Co powinna uwzględniać organizacja domu pomocy społecznej? | str. 144
16. Kto może prowadzić dom pomocy społecznej? | str. 144
17. Kto wydaje decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej? | str. 144
18. Jak określa się odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej? | str. 145
19. Czy pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny i kto jest do tych opłat zobowiązany? | str. 145
20. Kiedy można ograniczyć świadczenia? | str. 146
21. Jakie są zasady konkursu ofert? | str. 146
22. Czy podmioty uprawnione mogą z własnej inicjatywy wystąpić z ofertą? | str. 146
23. Jakie świadczenia pieniężne w polskim systemie zabezpieczenia społecznego są przyznawane osobom potrzebującym? | str. 146
24. Jakie znasz świadczenia niepieniężne? | str. 147
25. Komu przysługuje zasiłek stały? | str. 147
26. Jaka pomoc społeczna przysługuje ciężko chorej osobie samotnej? | str. 148
27. Co to jest ośrodek wsparcia? | str. 148
28. Co to jest rodzinny dom pomocy i komu przysługuje taka forma pomocy? | str. 148
29. Kto udziela pomocy cudzoziemcom? | str. 149
30. Na czym polega pomoc dla cudzoziemca i kto jej udziela? | str. 149
31. Kiedy można wstrzymać pomoc dla cudzoziemca? | str. 150
32. Czy można publikować listy osób korzystających z pomocy społecznej? | str. 150
33. Co to jest rodzinny wywiad środowiskowy i kto go przeprowadza? | str. 150
34. Co to jest kontrakt socjalny? | str. 151
35. Co to są centra pomocy rodzinie? | str. 151
36. Kto może zostać pracownikiem socjalnym? | str. 152
37. Jakie są zadania pracownika socjalnego? | str. 152
38. Jakie są prawa pracownika socjalnego? | str. 153
39. Co to jest Rada Pomocy Społecznej? | str. 153
40. Jakie są uprawnienia wojewody w zakresie pomocy społecznej? | str. 154
41. Co należy do obowiązkowych zadań gminy z zakresu pomocy społecznej? | str. 154
42. Co należy do zadań zleconych gminy w zakresie pomocy społecznej? | str. 155
43. Jakie są zadania własne powiatu w zakresie pomocy społecznej? | str. 156
44. Co należy do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat w zakresie pomocy społecznej? | str. 157
45. Co należy do zadań samorządu województwa w zakresie pomocy społecznej? | str. 157

Rozdział XI
Akta stanu cywilnego | str. 158

1. Co to są akta stanu cywilnego? | str. 158
2. Jakie dokumenty mogą być wydane z rejestru stanu cywilnego? | str. 159
3. Jak rejestruje się urodzenie? | str. 159
4. Jak zarejestrować imię dziecka? | str. 160
5. Jak rejestruje się małżeństwo? | str. 160
6. Co zawiera akt małżeństwa? | str. 161
7. Jak rejestruje się zgon? | str. 161

Rozdział XII
Imiona i nazwiska | str. 163

1. Kogo dotyczy zmiana imienia i nazwiska? | str. 163
2. Na czym polega zmiana imienia i nazwiska? | str. 163
3. Jaka jest procedura zmiany imienia lub nazwiska? | str. 164
4. Czy państwo może narzucić obywatelowi imię dla dziecka lub zmienić nazwisko? | str. 165

Rozdział XIII
Obywatelstwo. | str. 166 | str.
1. Co to jest obywatelstwo? | str. 166
2. Jakie są zasady ogólne dotyczące obywatelstwa? | str. 167
3. W jaki sposób nabywa się obywatelstwo Rzeczypospolitej Polskiej? | str. 168
4. Jakie zasady rządzą nabyciem obywatelstwa z mocy prawa? Czy każda osoba urodzona w Polsce nabywa obywatelstwo? | str. 168
5. Jak można uzyskać obywatelstwo poprzez jego nadanie? | str. 169
6. Co oznacza uznanie za obywatela? | str. 170
7. Jakie zasady rządzą nabyciem obywatelstwa przez uznanie za repatrianta? | str. 171
8. Jakie zasady rządzą przywróceniem obywatelstwa polskiego? | str. 172
9. Co to jest Karta Polaka? | str. 172
10. Czy obywatel Francji może otrzymać Kartę Polaka? | str. 173
11. Czy polskiego przestępcę skazanego za granicą za zbrodnię można pozbawić obywatelstwa? | str. 173

Rozdział XIV
Ewidencja ludności | str. 174

1. Jakie są obecnie podstawy prawne zagadnień związanych z ewidencją ludności? | str. 174
2. Na czym polega ewidencja ludności? | str. 174
3. Co to jest rejestr PESEL? | str. 174
4. Czyje dane są gromadzone w rejestrze PESEL? | str. 175
5. Kto dokonuje rejestracji danych w rejestrze PESEL? | str. 175
6. Co to jest numer PESEL? | str. 176
7. Czy numer PESEL można zmienić? | str. 176
8. Co to jest obowiązek meldunkowy obywateli polskich przebywających na terytorium RP i na czym polega? | str. 177
9. Co nazywamy pobytem stałym, a co czasowym? | str. 178
10. Jak przeprowadza się zameldowanie i wymeldowanie obywatela polskiego? | str. 178

Rozdział XV
Paszporty | str. 180

1. Co to jest dokument paszportowy? | str. 180
2. Kiedy odmawia się przyznania dokumentu paszportowego? | str. 181
3. Co to jest paszport i jaka jest procedura jego uzyskania? | str. 181
4. Co to jest paszport dyplomatyczny i jaka jest procedura jego uzyskania? | str. 182
5. Co to jest paszport tymczasowy i jaka jest procedura jego uzyskania? | str. 184

Rozdział XVI
Cmentarze i chowanie zmarłych | str. 185 | str.
1. Co to są cmentarze komunalne? | str. 185
2. Co to są cmentarze wyznaniowe? | str. 186
3. Co to są cmentarze wojenne? | str. 186
4. Kto ma obowiązek zgłosić zgon osoby? | str. 188
5. Kto ma prawo pochować zwłoki? | str. 188
6. Czy organy wojskowe lub organy państwowe, instytucje i organizacje społeczne mają prawo odebrać rodzinie zwłoki i pochować je według własnego przekonania? | str. 189
7. Jaki jest reżim prawny dotyczący pochówku? | str. 189

Rozdział XVII
Zgromadzenia | str. 191
1. Co to jest zgromadzenie? | str. 191
2. Czy niezbędne jest otrzymanie zezwolenia na zorganizowanie zgromadzenia publicznego? | str. 191
3. Kto może rozwiązać zgromadzenie? | str. 193

O Autorach | str. 195